چرا کتابِ «هنر شفاف اندیشیدن» به ترجمه ی عادل فردوسی پور پرفروش شد؟
چرا کتابِ «هنر شفاف اندیشیدن» به ترجمه ی عادل فردوسی پور پرفروش شد؟
(نقد و بررسی)
اکنون قصد دارم برای بررسی دقیق‌تر مواردی که درزمینه‌ی ترجمه نیز باعث پرفروش شدن
یک کتاب می‌شود، کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» را بررسی کنم.
کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» نوشته‌ی آقای » رولف دوبلی[۱]» با ترجمه‌ی آقای
«عادل فردوسی‌پور» در ایران منتشر شد و موفقیت بسیار خوبی در بازار داشت.
چاپ اول این کتاب در سال ۹۴ بود و تا بهار سال ۹۶ به چاپ سی و هفتم رسید.
اکثر شمارگان این کتاب برای هر نوبت چاپ، ۲۵۰۰ نسخه بود و با مقیاس بازار ایران
این کتاب، موفقیت بسیار خوبی کسب کرده است.
در نگاه اول این‌طور به نظر می‌آید که موفقیت این کتاب فقط به خاطر اسم آقای
«فردوسی‌پور» است و اسم ایشان تأثیر زیادی در فروش کتاب داشته است؛ این حرف شاید
تا حدی درست باشد زیرا به‌هرحال ایشان شخصیتی است که در ایران محبوبیت خوبی دارد
و اسم او کمک زیادی به فروش کتاب می‌کند ولی اسم ایشان همه‌ی داستان نیست و عوامل
دیگری هم در پرفروش شدن این کتاب مؤثر بوده.
به‌عنوان مقایسه می‌توان دید که آقای فردوسی‌پور کتاب دیگری هم ترجمه کرده به
نام «فوتبال علیه دشمن» که چاپ اول آن در سال ۸۹ و چاپ هشتم آن در بهار سال ۹۶
به بازار عرضه شده؛ یعنی کتاب قبلی ایشان در ۷ سال، ۸ بار چاپ شده و کتاب جدید ایشان
در ۲ سال، ۳۷ بار، پس مقایسه‌ی فوق، نشان می‌دهد که عوامل دیگری نیز بر فروش این دو
کتاب مؤثر بوده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها را برایتان توضیح می‌دهم:
مهم‌ترین دلیلی که در فروش این کتاب مؤثر بوده مستقل بودن مطالب کتاب است.
این کتاب تقریباً ۱۰۰ فصل دارد و هر فصل به‌صورت مستقل است یعنی شما می‌توانید
این کتاب را از هر جای آن باز کنید و بخوانید. می‌توانید تیتر هر فصلی که به نظرتان
جذاب‌تر باشد را انتخاب کرده و همان فصل را مطالعه کنید بدون نیاز به این‌که قسمت‌های قبلی
کتاب را خوانده باشید. این عامل، در پرفروش شدن کتاب بسیار مؤثر بوده است. زیرا مردم
به خاطر گسترش رسانه‌های اینترنتی، واقعاً حوصله‌ی خواندن مطالب پیوسته و یا طولانی را ندارند.
امروزه رسانه‌هایی که از آن‌ها تحت عنوان شبکه‌های اجتماعی یاد می‌کنیم و موارد مشابه، مردم
را به متن‌های کوتاه عادت داده‌اند و تمرکز افراد بسیار کمتر شده، بنابراین به‌طورکلی انسان‌ها
با مطالب طولانی ارتباط چندانی برقرار نمی‌کنند ولی این کتاب همان‌طور که اشاره کردم شامل
فصل‌های مستقل کوتاه است و این فصل‌های کوتاه، درگیری مخاطب با کتاب را بیشتر می‌کند.
تأثیر دیگری که این فصل‌های کوتاه در پرفروش شدن کتاب می‌گذارند این واقعیت است
که در جامعه‌ی امروز ما اکثر تبلیغات کتاب به‌صورت تبلیغات دهان‌به‌دهان انجام می‌شود.
مردم وقتی کتابی را می‌خوانند و از محتوای آن خوششان می‌آید؛ کتاب را به دوستان و افراد
دیگر معرفی می‌کنند و این موضوع تأثیر زیادی در فروش کتاب دارد.
وقتی‌که فصل‌های کتاب به‌صورت مستقل باشند و بتوان هر قسمت از آن را به‌صورت مستقل
برای دیگران تعریف کرد؛ این امر به‌صورت خودکار و ویروسی تأثیر خیلی زیادی می‌گذارد
و این تبلیغ ویروسی به پرفروش شدن کتاب کمک می‌کند.
ازجمله موارد دیگری که در پرفروش شدن کتاب هنر شفاف اندیشیدن مؤثر واقع شده‌اند؛ می‌توان
به متن خوبی که در پشت جلد کتاب، نوشته شده است اشاره کرد. یکی از اولین ارتباط‌های مخاطب
با کتاب در یک کتاب‌فروشی، معمولاً پشت جلد کتاب است. مشتری پشت جلد کتاب را نگاه می‌کند
و اگر مطلب خوبی نوشته شده باشد و مخاطب را جذب و تشویق به خرید کتاب کند؛ خرید
انجام می‌شود.
متأسفانه اکثر کتاب‌های موجود در بازار، فضای آخر کتاب و پشت جلد را به مطالب کلی
یا معرفی نویسنده یا به بحث‌های غیرکاربردی اختصاص می‌دهند و یا این‌که بدتر از آن، این
فضا را سفید رها می‌کنند یا در این قسمت یک عکس تزیینی می‌زنند و این امکان فوق‌العاده‌ی
فروش را برای کتاب از بین می‌برند.
به این نکته توجه داشته باشید که با توجه به تعدد کتاب‌هایی که هرروز به کتاب‌فروشی‌ها
می‌آیند؛ فروشندگان کتاب فرصت ندارند همه‌ی متن کتاب را خوانده و در جریان جزئیات کتاب
قرار بگیرند تا وقتی مخاطبِ کتاب می‌پرسد که این کتاب در مورد چیست؛ در مورد آن برایش
توضیح بدهند به همین دلیل، اکثر فروشگاه‌های کتاب، در حد محتوای مقدمه و پشت جلد
کتاب در موردکتاب‌ها اطلاعات دارند.
متن پشت جلد هنر شفاف اندیشیدن متن جذابی است که خواننده با خواندن آن تشویق
می‌شود که کتاب را خریداری کند و بخواند.
متن دیگری که مخاطبان در اولین تماسشان با کتاب آن را می‌خوانند و تصمیم می‌گیرند کتاب
را بخرند یا نه، مقدمه‌ی کتاب است. کتاب مورد بحث ما مقدمه‌ی خوبی نیز دارد. هم مقدمه‌ی
ترجمه‌ی فارسی و هم مقدمه‌ی متن اصلی کتاب. این مقدمه، مزیت‌های کتاب را بیان کرده
و می‌گوید که چه نتایجی از خواندن این کتاب خواهید گرفت و مخاطب به خواندن آن مطالب
تشویق می‌شود. علت‌های فوق مواردی هستند که باعث پرفروش شدن کتاب هنر شفاف اندیشیدن شده‌اند.
همچنین سردبیران روزنامه‌ها یا مجله‌ها وقتی کتابی منتشر می‌شود؛ آن کتاب را در وب
سایت‌های مختلف اینترنتی اعم از وب‌سایت خودِ خانه‌ی کتاب به آدرس www.ketab.ir و
وب‌سایت‌های مختلف مانند وب‌سایت‌های خبرگزاری‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی
معرفی می‌کنند ، پس باز تأکید می‌کنم، اگر پشت جلد و مقدمه‌ی کتاب حاوی متن خوبی
باشند و رسانه‌ها از آن استفاده کنند؛ کتاب شما بسیار بهتر معرفی می‌شود
و بهتر به فروش می‌رود.
توجه داشته باشید که منبع اکثر این رسانه‌ها برای معرفی کتاب، متن مقدمه و متن پشت
جلد کتاب است عموماً سردبیران مجله‌ها یا روزنامه‌ها نیز فرصت این را ندارند که همه‌ی
کتاب‌ها را بخوانند و بر اساس خوانده‌هایشان متن جداگانه‌ای در مورد کتاب‌ها بنویسند
و مخاطب را تشویق به خرید کتاب کنند لذا آن‌ها نیز از مطالب مقدمه و متن پشت جلد کتاب
برای معرفی آن استفاده می‌کنند.
نکته‌ی بعدی که کتاب هنر شفاف اندیشیدن دارد این است که توسط ناشری باسابقه منتشر
شده است . وقتی کتاب شما توسط یک ناشر باسابقه منتشر می‌شود به‌طور خودکار رزومه‌ی
آن انتشارات پشت سر شما قرار می‌گیرد و مردم با آن تصور اولیه و با نگرش مثبتی که به آن
ناشر معتبر دارند به کتاب شما نگاه می‌کنند و این موضوع در فروش کتاب شما تأثیر می‌گذارد؛
همچنین وقتی‌که یک ناشرِ باسابقه کتاب شما را منتشر می‌کند؛ مراکز پخش و کتاب‌فروشی‌ها،
آن کتاب را خیلی راحت‌تر قبول می‌کنند.
در کتاب موردبررسی ما، انتخاب «انتشارات چشمه» برای چاپ کتاب، تأثیر بسیار خوبی
در فروش آن داشته است.
علاوه بر مواردی که ذکر کردم، چند مورد دیگر نیز به نظر من می‌رسد که اگر در چاپ این
کتاب آن‌ها نیز رعایت می‌شد؛ فروش این کتاب بازهم افزایش می‌یافت:
جلد کتابِ هنر شفاف اندیشیدن، جلد خوبی نیست و طراحی جلد خوبی ندارد زیرا جلدی بسیار
ساده با یک رنگ تقریباً مرده است. به نظر من اگر جلد کتاب هم کمی گرافیکی‌تر کار می‌شد
می‌توانست تأثیر بیشتری در فروش کتاب داشته باشد.
مورد دیگری که این کتاب دارد، فونت بسیار ریزی است که برای کتاب استفاده شده است.
استفاده از فونت ریز منجر به خوانش سخت‌تر کتاب می‌شود و مخاطب بعد از این‌که چند
صفحه از کتاب را خواند؛ احساس خستگی می‌کند. این کتاب به‌اصطلاح، کتاب راحت‌خوانی
نیست لذا اگر از فونت درشت‌تری استفاده می‌شد راحت‌خوان‌تر می‌شد و برخی مخاطبان که
دارای چشمان ضعیف یا پیرچشمی هستند به خوانندگان کتاب مذکور اضافه می‌شدند و مخاطبان
دیگر نیز به‌واسطه‌ی این‌که کتاب را راحت‌تر می‌خواندند؛ می‌توانستند با آن بهتر ارتباط برقرار کنند.
بدیهی است که وقتی فونت کتاب درشت‌تر شود تعداد صفحات کتاب نیز بیشتر می‌شود؛ اگر
این کتاب که ۳۴۰ صفحه است با فونت درشت‌تری چاپ می‌شد تعداد صفحات کتاب بیشتر می‌شد
که این موضوع هم راه‌حل دارد. ما خودمان قبلاً کتاب «قوانین قدرت» را با فونت درشت‌تری
منتشر کردیم و چون حجم کتاب زیاد می‌شد آن را در دو جلدِ تفکیک‌شده به نام
«۲۴ قانون حفظ قدرت» و «۲۴ قانون کسب قدرت» منتشر کردیم.
آگاهی از تمامی موارد فوق می‌تواند ملاک‌هایی برای هرچه بهتر شدن کتابتان در اختیار شما قرار دهد.
Rolf Dobelli[1 نویسنده و کارآفرین سوئیسی.
